PERANAN-PERANAN KERAJAAN DAN MAJIKAN YANG MEMPENGARUHI PERHUBUNGAN INDUSTRI
1.0 TOPIK : PERINDUSTRIAN INDUSTRI
2.0 PERANAN-PERANAN
KERAJAAN YANG MEMPENGARUHI PERHUBUNGAN PERINDUSTRIAN DALAM ORGANISASI
Peranan kerajaan dalam mempengaruhi perhubungan
perindustrian di dalam sesebuah industri adalah satu alat yang sangat penting dalam
mewujudkan suatu industri yang harmoni dalam membantu menaikkan nama
organisasi. Peranan tersebut boleh bertindak sebagai satu pelan tindakan untuk membangunkan
perhubungan yang baik dengan pekerja dan organisasi. Menurut Fadzli Shah Abd
Aziz dan rakan-rakan, (2015), pihak kerajaan memainkan beberapa peranan yang
penting. Syarikat AirAsia Group Berhad sentiasa menggunakan perhubungan
industri dengan kerajaan ini dalam memastikan hak-hak dan kebajikan pekerja-pekerja
mereka sentiasa terjamin.
2.1 Peranan-peranan
tersebut ialah :-
2.1.1 Penggubal
Undang-undang (Ahli perundangan melalui parlimen)
Dalam
membentuk dan mengekalkan hubungan industri yang harmoni, kerajaan telah
menggubal dan meluluskan undang-undang yang mengikat kedua-dua pihak majikan
dan pekerja. Selain daripada mengemas kini undang-undang ini, kerajaan sering
membuat pindaan dan peraturan yang selaras dengan isu terkini berkaitan
pekerja. Contohnya isu keselamatan dan kesihatan di tapak pembinaan. Pekerja
pembinaan mesti menghadiri kursus orientasi keselamatan dan mesti menjadi
pemegang kad hijau, sebelum mereka dibenarkan bekerja.
Undang-undang lain yang diluluskan dan
berkaitan dengan perhubungan industri di Malaysia adalah seperti yang berikut;-
a) Akta
Pampasan Pekerja 1952;
b) Akta
Pekerja 1956;
c) Akta
Kesatuan Sekerja 1959;
d) Akta
Perhubungan Perindustrian 1967;
e) Akta
Keselamatan Sosial Pekerja 1969;
f) Akta
Kumpulan Wang Simpanan Pekerja 1991; dan
g) Akta
Keselamatan dan Kesihatan Pekerja 1994.
2.1.2 Pentadbir
dan Penimbang Tara (Kementerian Sumber Manusia)
Melalui Kementerian Sumber Manusia, kerajaan
telah menggariskan visi, misi dan strategi yang menerangkan pendekatan dalam
hubungan industri yang diamalkan di Malaysia dengan jelas.
Antara tujuan pendekatan ini adalah seperti
yang berikut :-
a) Untuk
membangunkan sebuah organisasi yang berkesan, cekap dan proaktif dam
menyumbangkan usaha kerajaan untuk menjana dan menghasilkan tenaga kerja yang
mahir, produktif dan berdisiplin dalam persekitaran perhubungan industri yang
harmoni ke arah mencapai Wawasan 2020;
b) Untuk
menjaga kepentingan pekerja, mewujudkan dan mengekalkan persekitaran
perhubungan industri yang harmoni berdasarkan prinsip tripartite (tiga pihak)
di negara ini;
c) Untuk
perkongsian strategi melalui rundingan tiga pihak, kerjasama antara kerajaan.
majikan dan pekerja bagi menghasilkan tenaga kerja yang mahir, produktif,
berdisiplin dan berkualiti dengan nilai positif dan etika kerja yang baik ke
arah mencapai Dasar Buruh Kerajaan dan Wawasan 2020;
d) Untuk
menggunakan mekanisme tiga pihak, mesyuarat, dialog dan pendekatan inovatif
yang lain bagi meningkatkan kebajikan, keselamatan pekerja, keselamatan sosial,
dan kualiti hidup pekerja dan juga bagi meningkatkan kesedaran mereka terhadap
undang-undang buruh;
e) Untuk
membentuk jawatankuasa perundingan kolektif pada peringkat organisasi swasta
dan memupuk gerakan kesatuan yang progresif, dan bertanggungjawab dalam memupuk
hubungan yang harmoni antara pekerja dan pihak pengurusan serta melaksanakan
sistem penggajian yang berkaitan dengan produktiviti; dan
f) Untuk
berunding dengan majikan dan pekerja melalui Majlis Penasihat Buruh Kebangsaan
berkaitan penggubalan dasar dan undang-undang buruh yang dinamik dan fleksibel
dan menjurus ke arah peningkatan produktiviti, daya saing dan keuntungan.
Oleh yang demikian, Kementerian Sumber Manusia
telah menubuhkan jabatan khas bagi membantu meningkatkan keberkesanan dalam
pentadbiran industri dan perhubungannya.
Jabatan tersebut adalah seperti yang berikut:-
a) Jabatan
Tenaga Kerja Semenanjung Malaysia.
b) Jabatan
Tenaga Kerja Sabah;
c) Jabatan
Tenaga Kerja Sarawak;
d) Jabatan
Keselamatan dan Kesihatan Pekerja;
e) Jabatan
Perhubungan Perusahaan;
f) Jabatan
Hal Ehwal Kesatuan Sekerja;
g) Mahkamah
Perusahaan; dan
h) Majlis
Penasihat Buruh Kebangsaan.
2.1.3 Majikan di Sektor Perkhidmatan Awam - Peserta
Kerajaan merupakan majikan yang terbesar dalam
sektor perkhidmatan awam.
Kementerian Pembangunan Sumber Manusia
bertanggungjawab dalam mentadbir dan memantau sistem perhubungan industri di
Malaysia. Kementerian ini mempunyai misi untuk membangunkan tenaga kerja yang
berdaya saing dalam situasi yang harmoni dan keadilan sosial dalam industri
ini.
Banyak kesatuan
dalam sektor awam telah bergabung dengan Kongres Kesatuan Pekerja-pekerja Dalam
Perkhidmatan Awam (CUEPACS). Berdasarkan laporan tahunan Kementerian Sumber
Manusia, pada tahun 1999 terdapat 209 kesatuan sekerja dalam sektor awam, yang
terdiri daripada 125 dalam kerajaan dan 84 yang didaftarkan di bawah baan-badan
berkanun dan pihak berkuasa tempatan. Dengan itu, CUEPACS merupakan wakil
pekerja di sektor awam di peringkat kebangsaan dalam rundingan dan perbincangan
yang melibatkan hak dan kepentingan pekerja-pekerja dalam sektor awam.
Bagi mencapai misi ini, kementerian adalah
dipertanggungjawabkan untuk :-
i) Memastikan
bahawa draf Polisi Pembangunan Sumber Manusia adalah berkualiti dan boleh
diimplementasikan secara praktikal;
ii) Memastikan
perhubungan yang dijalin antara agensi/jabatan di bawah kementerian berkenaan
dengan majikan dan pekerja adalah kukuh dan harmonis setiap masa.
iii) Memastikan
perkhidmatan sokongan seperti keperluan perjawatan, kewangan dan kelengkapan
untuk pengurusan, dan pentadbiran adalah mencukupi untuk dalam keaadaan
beroperasi dan boleh diguna pakai pada setiap masa;
iv) Memastikan
aplikasi pembangunan komputer adalah lengkap dan memenuhi keperluan semasa dan
cekap berserta bantuan teknikal;
v) Mempunyai
rujukan perpustakaan yang lengkap dan mengikuti keperluan semasa serta
memberikan perkhidmatan yang mesra setiap masa;
vi) Menjanjikan
penerbitan risalah dan sebagainya berkaitan tenaga kerja adalah sentiasa tepat
dan memenuhi keperluan semasa dan mematuhi jadual yang ditetapkan;
vii) Memastikan
setiap pertanyaan dan aduan dikendalikan dalam tempoh 24 jam ia dilaporkan.
Objektif kementerian adalah untuk :
i) Melindungi
kebajikan yang merangkumi keselamatan, kesihatan dan hak mereka;
ii) Menggalakkan
hubungan baik antara majikan dan pekerja;
iii) Membantu
di atas nama Pembangunan Sumber Manusia Kebangsaan pada tahap yang maksimum
melalui perancangan tenaga kerja yang cekap dan berkesan.
2.2 Penglibatan
Kerajaan Dan Strategi
Objektif utama kerajaan mewujudkan persekitaran
perhubungan perusahaan yang harmoni dan sesuai untuk majikan, pekerja serta
kesatuan sekerja dan kesatuan majikan. Malah, kerajaan telah menetapkan dasar
dan strategi yang komprehensif untuk menangani pertikaian industri. Antara pendekatan
dan kaedah yang diamalkan oleh kerajaan bagi mengawasi sistem perhubungan
industri adalah seperti yang berikut:-
a) Majikan
Sebagai
majikan, kerajaan mempunyai kuasa untuk membuat keputusan bagi dasar yang
selaras dengan dasar pembangunan negara. Tambahan pula, kerajaan mempunyai hak
untuk campur tangan bagi mengawal pertikaian perusahaan. Ini adalah
tanggungjawab Kementerian Sumber Manusia dan jabatan tersebut, sebagai contoh,
berkenaan pengiktirafan dan pembatalan
bagi pendaftaran kesatuan atau persatuan.
b) Ahli
Perundangan
Kerajaan
telah menggubal pelbagai akta dan peraturan yang berkaitan dengan undang-undang
buruh. Oleh itu, majikan dan pekerja terikat dengan hak dan tanggungjawab
masing-masing. Tambahan pula, kedua-dua pihak ini mesti mempunyai sikap yang
positif terhadap perhubungan industri yang harmoni dan memberangsangkan.
c) Penimbang
Tara
Kerajaan
juga bertindak sebagai penimbang tara antara majikan dan pekerja. Sekiranya
salah satu pihak tidak memberikan maklum balas dan pengakuan yang sepatutnya,
masalah ini boleh dirujuk kepada Ketua Pengarah Kesatuan Sekerja yang bertindak
sebagai penimbang tara. Sebagai contoh, jika kesatuan memutuskan untuk
mengadakan rundingan kolektif dengan majikan tetapi majikan enggan mengakui
tuntutan itu dalam tempoh tujuh hari, kesatuan boleh merujuk masalah ini kepada
kerajaan untuk mengambil tindakan terhadap majikan.
d) Pengadil
Jika
dalam semua pertikaian mencapai kebuntuan, pilihan terakhir ialah merujuk kes
tersebut ke Mahkamah Perusahaan yang akan bertindak sebagai pengadil.
3.0 PERANAN-PERANAN
MAJIKAN YANG MEMPENGARUHI PERHUBUNGAN PERINDUSTRIAN
Pihak majikan
ialah pihak yang memberikan pekerjaan. Majikan mungkin merupakan seorang
individu, sebuah syarikat, atau sebarang organisasi atau persatuan yang memberi
pekerjaan kepada pekerja. Seperti juga kesatuan sekerja yang melindungi
kepentingan pekerja secara berkelompok, majikan juga boleh mempunyai organisasi
mereka sendiri. Walau bagaimanapun, kesatuan sekerja untuk majikan bukan
bertujuan untuk mewakili majikan dalam sebarang pertelingkahan perhubungan
industri tetapi ia perkara penting yang melibatkan kepentingan bersama. Tujuan
utama pihak pengurusan dalam perhubungan industri adalah untuk membangunkan
strategi bagi memperkukuhkan keberkesanan organisasi dan meningkatkan prestasi.
Seksyen 13(3) Akta Perhubungan Perindustrian 1967 menggariskan hak mutlak
pengurusan dalam membuat keputusan.
S\]eksyen 5(1) Akta Perhubungan Perindustrian
1967 menyatakan seperti berikut:-
“Tiada majikan atau kesatuan sekerja bagi
majikan dan tiada sesiapa pun boleh bertindak bagi pihak majikan atau sebarang
kesatuan boleh:
a) Mengenakan
syarat dalam kontrak perkhidmatan dalam mengekang hak seseorang daripada
berkontrak untuk menyertai kesatuan sekerja, atau menyambung keahliannya dalam
kesatuan sekerja;
b) Menafikan
seseorang untuk bekerja di atas alasan dia ialah ahli atau bukan pegawai dalam
kesatuan sekerja;
c) Mendiskriminasikan
mana-mana orang berkaitan pekerjaan, kenaikan pangkat, atau sebarang syarat
perkhidmatan atau syarat bekerja atas alasan dia adalah ahli atau bukan ahli
atau pegawai dalam kesatuan sekerja;
d) Memecat
atau mengugut untuk memecat seorang pekerja, mencederakan Tu mengugut untuk
mencederakan dia dan pekerjanya atau menggubah kedudukannya yang mempunyai
prasangka dengan alasan pekerja atau mencadangkan untuk menjadi, atau
mempengaruhi mana-mana orang lain untuk menjadi ahli atau pegawai kesatuan
sekerja; atau melibatkan diri dalam mempromosikan, penubuhan atau kegiatan
kesatuan sekerja; atau
e) Mempengaruhi
atau menghalang seseorang dari menjadi atau berhenti dari menjadi ahli atau
pegawai kesatuan sekerja yang memberikan atau menawarkan untuk memberikan
apa-apa kelebihan pada atau dengan memperoleh atau menawarkan untuk mendapatkan
apa-aa kelebihan untuknya.
3.1 Hak
Untuk Membentuk Kesatuan Majikan
Prosedur
dan syarat untuk menubuhkan kesatuan majikan adalah sama seperti yang diberikan
kepada kesatuan pekerja. Penubuhan pertubuhan atau kesatuan majikan meliputi
kerjaya atau industri yang luas. Majikan yang berhasrat untuk membentuk
persatuan mestilah daripada industri atau pekerjaan yang sama, contohnya
industri perbankan dan perladangan. Walau bagaimanapun dalam konteks Malaysia,
persatuan majikan dibahagikan kepada dua jenis iaitu:-
a) Persatuan
majikan yang berdaftar di bawah Akta Kesatuan Sekerja 1959; dan
b) Persatuan
majikan yang berdaftar di bawah Akta Pertubuhan 1966.
Objektif utama penubuhan sesebuah persatuan
majikan adalah seperti yang berikut:-
a) Untuk
memperjuangkan, mempertahankan dan melindungi hak dan kepentingan majikan dalam
industri yang sama;
b) Mengatur
dan menyusun pergerakan dan perkembangan dalam perhubungan industri untuk semua
majikan dalam pekerjaan atau industri tertentu;
c) Mendapatkan
sokongan berkumpulan daripada semua ahli dalam menyelesaikan tuntutan dalam
pertikaian perusahaan; dan
d) Mewakili
secara kolektif dalam proses tawar-menawar yang berkaitan dengan pertikaian
industri, rundingan mengenai sistem gaji dan sebagainya.
3.2 Fungsi
Persatuan Majikan
a) Bertindak
sebagai Wakil dalam Rundingan Kolektif dan Perjanjian Kolektif
Dalam
perhubungan industri, majikan adalah tertakluk kepada permintaan kesatuan
sekerja dalam tuntutan dan pertikaian industri. Persatuan majikan ini akan
bertindak sebagai wakil kepada majikan pada peringkat kebangsaan dalam
rundingan bagi mencari penyelesaian. Oleh itu, pandangan dan cadangan
disalurkan oleh persatuan majikan tidak terjumlah sebagai suatu individu tetapi
sebagai perwakilan untuk semua ahli di
seluruh negara atau wilayah.
b) Bertindak
sebagai Perunding Rujukan dalam Perhubungan Industri dan Pertikaian Industri
Sebagai sebuah
organisasi yang besar, persatuan majikan mempunyai sumber yang luas dan
pengalaman dalam menyelesaikan pertikaian industri. Melalui kes sebelum ini,
persatuan majikan boleh menyalurkan pandangan dan alternatif yang boleh menjadi
rujukan dalam mengendalikan tuntutan daripada kesatuan.
c) Bertindak
sebagai Penganjur untuk Program Latihan dalam Pengurusan Pekerja
Sebagai
persatuan yang sah dan mewakili ahli pada peringkat kebangsaan, persatuan
majikan boleh menganjurkan program latihan dalam bentuk seminar atau kursus
jangka pendek untuk majikan bagi pengendalian isu berkaitan tenaga kerja di
negara ini. Melalui program ini, ahli boleh bertukar-tukar pengalaman dan
pendapat untuk mengekalkan serta mengemas kini hak dan kepentingan majikan.
d) Bertindak
sebagai Jurucakap bagi Menyelesaikan Tuntutan Gaji dan Upah Pekerja
Dengan
sumber pengetahuan serta pengalaman dan juga pengaruh yang besar, persatuan
majikan boleh bertindak sebagai jurucakap dalam menangani isu semasa yang
berkaitan kawalan perundangan, kepentingan majikan dan tuntutan gaji pekerja.
Selain itu, dalam konteks Malaysia, kerajaan sentiasa memberi perhatian kepada
pandangan persatuan majikan sebelum mengambil apa-apa tindakan atau menggubal
indang-undang yang melibatkan pekerja dan majikan.
4.0 CADANGAN UNTUK PENAMBAHBAIKAN PERHUBUNGAN
PERINDUSTRIAN DI MALAYSIA
Konflik yang berlaku antara pekerja dan majikan
dalam struktur sosial seperti perhubungan industri dapat dilihat dari tiga
perspektif, iaitu:-
a) Pengungkapan
idea konflik merupakan satu cabaran langsung kepada arahan dalaman dan
kestabilan sistem sosial;
b) Konflik
diperlukan untuk pembangunan arah sosial baharu; dan
c) Pengungkapan
konflik terbuka adalah elemen penting dalam mewujudkan kestabilan dalam sistem sosial.
Ungkapan konflik dan bagaimana untuk
menguruskan konflik dengan cara yang bersesuaian dilihat sebagai satu cabaran
yang perlu dihadapi oleh pihak pengurusan khususnya. Beberapa cadangan untuk
menyelesaikan konflik yang berlaku dapat dilihat dalam penambahbaikan di dalam
perhubungan perindustrian dengan melalui pelbagai cara dan kaedah seperti :-
4.1.1 Perundingan
Menurut Fadzil Shah Abd Aziz dan rakan-rakan
(2015), Rundingan seperti yang didefinisikan oleh Salmon (2001), merupakan
proses interpersonal yang digunakan oleh wakil majikan dan pekerja dalam
pelbagai konteks perhubungan industri untuk menyelesaikan perbezaan dan
mencapai persetujuan. Rundingan dianggap sebagai kaedah yang paling sesuai dan
berkesan untuk menyelesaikan pertikaian antara pihak yang bertikai. Melalui
rundingan, pihak yang terlibat dalam pertikaian itu boleh bersemuka secara
langsung antara satu sama lain berkenaan masalah dan berusaha untuk mencari
penyelesaian terbaik kepada masalah ini. Pihak yang bertikai perlu berkompromi
untuk mendapatkan penyelesaian yang paling sesuai bagi kedua-dua belah pihak.
Ciri-ciri
utama perundingan boleh dinyatakan seperti yang berikut:-
a) Proses
yang terbuka dan jelas bagi tujuan mencapai matlamat tertentu;
b) Proses
yang dijalankan oleh wakil utama,
c) Proses
yang mempunyai objektif untuk menyelesaikan perbezaan pendapat, keperluan dan
kepentingan antara pihak yang terlibat,
d) Keputusan
dan penyelesaian yang diperoleh bergantung pada hubungan relatif kuasa antara
pihak yang terlibat.
4.1.2 Perdamaian
Perdamaian ialah penggunaan pihak ketiga
(pendamai). Ia adalah kaedah untuk menyelesaikan pertikaian industri di samping
rundingan. Pendamai biasanya digunakan jika pihak yang bertikai itu tidak boleh
menyelesaikan pertikaian melalui rundingan dan memerlukan campur tangan pihak
ketiga untuk menyelesaikan masalah tersebut.
Seperti yang didefinisikan, Perdamaian ialah
sebagai strategi yang melibatkan pihak ketiga bagi menyokong atau membantu
dalam proses perundingan antara pihak yang bertikai.
Jika usaha damai adalah dengan arahan pengarah
Jabatan Perhubungan Perusahaan, ia dikenali sebagai perdamaian wajib.
Perdamaian wajib biasanya digunakan untuk menyelesaikan pertikaian industri
yang melibatkan perkara yang mempunyai kepentingan awam. Walau bagaimanapun,
campur tangan Pengarah hanya akan berlaku selepas Pengarah yakin bahawa usaha
yang dilakukan oleh pihak yang bertikai untuk menyelesaikan pertikaian itu
telah mencapai kebuntuan atau telah gagal.
Proses perdamaian biasanya dilakukan oleh
seorang pegawai Perhubungan Industri, secara umumnya, adalah seperti yang
berikut:-
a) Pegawai
yang diberi tanggungjawab ke atas mana-mana pertikaian akan bertemu dengan
pihak yang bertikai secara bersama atau berasingan. Tujuan mesyuarat ini adalah
untuk mendapatkan maklumat dan fakta mengenai pertikaian itu;
b) Setelah
diberitahu masalah yang dihadapi, pegawai yang bertanggungjawab akan membantu
pihak yang bertikai itu untuk mencapai persetujuan bagi menyelesaikan masalah;
c) Pegawai
itu akan sebagai orang tengah, pemudah cara, pemandu dan pemangkin untuk
menyelesaikan pertikaian itu.
Menurut Fadzli Shah Abd Aziz dan rakan-rakan
(2015), Rata-rata, kira-kira 70 hingga 80 peratus daripada kes pertikaian
industri diselesaikan menggunakan kaedah perdamaian. Ini menjadikan kaedah
perdamaian merupakan yang paling penting dalam menyelesaikan pertikaian
industri di Malaysia (Maimunah Aminuddin, 1999).
Apabila pihak
yang bertikai gagal untuk mencari penyelesaian kepada masalah yang mereka
hadapi walaupun setelah mendapat bantuan dari Jabatan Perhubungan Perusahaan,
iaitu melalui proses perdamaian, timbang tara kemudian akan digunakan untuk
menyelesaikan pertikaian. Di dalam timbang tara, pihak ketiga akan digunakan
dan pihak ini mempunyai kuasa untuk membuat keputusan mengenai penyelesaian
kepada pertikaian. Pihak ketiga yang dilantik adalah suatu entiti bebas atau
neutral, iaitu tidak cenderung kepada mana-mana pihak yang bertikai.
Pihak
ketiga yang dilantik atau penimbang tara akan membuat keputusan berdasarkan
maklumat yang diberikan oleh pihak yang bertikai. Di Malaysia, hanya Mahkamah
Perusahaan mempunyai kuasa timbang tara dalam menyelesaikan kes pertikaian
industri. Mahkamah Perusahaan memainkan peranan timbang tara dalam keadaan yang
seperti berikut:-
i) Seorang
pekerja mempunyai rungutan dan diwakili oleh kesatuan; atau
ii) Kesatuan
yang mewakili pekerja dalam syarikat berada dalam pertikaian dengan majikan
mengenai terma dan syarat.
Bagi kes yang dibawa ke Mahkamah Perusahaan,
keputusan akan dibuat oleh Presiden Mahkamah. Pihak yang terlibat dalam
perundingan kolektif perlu memahami keputusan Mahkamah dengan jelas kerana
Mahkamah sangat konsisten dengan keputusan yang diputuskan.
4.1.4 Pengantaraan
Pengantaraan adalah
kaedah untuk menyelesaikan pertikaian yang jarang digunakan berbanding dengan
kaedah yang di atas. Seperti dalam perdamaian, pengantara juga menggunakan
pihak yang ketiga untuk membantu pihak yang bertikai untuk mencapai satu
penyelesaian kepada isu yang dipertikaikan. Ini berbeza daripada pendamai yang
dilantik dari Jabatan Perhubungan Perusahaan; pengantara dilantik daripada
pihak bukan kerajaan. Seperti juga pendamai, pengantara juga tidak mempunyai
atau tidak diberi kuasa untuk mengarahkan atau memaksa pihak yang bertikai
untuk menerima cadangan mereka.
